در پی سقوط جهانی قیمتها رخ داد؛
کشاورزان اروپایی در منگنه
براساس گزارش فایننشالتایمز، قیمت محصولات کشاورزی مهمی مانند غلات و شکر در بازارهای آتی به شدت افت کرده است، چرا که میزان عرضه این محصولات در سطح جهان افزایش یافته است. این وضعیت بهطور ویژه کشاورزان اروپایی را تحت فشار قرار داده، زیرا آنها مجبورند با هزینههای بالای تولید (نهادهها) و رقابت فزاینده با رقبای جهانی مقابله کنند. به عنوان مثال، قیمت آتی معیار گندم در بورس پاریس امسال بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است و به پایینترین سطح در چند سال اخیر رسیده است. دلیل این سقوط، برداشتهای بسیار زیاد و پرمحصول در کشورهایی مثل روسیه، استرالیا و بخشهایی از آمریکای جنوبی بوده است. همزمان، سرمایهگذاران با اطمینان از ادامه این روند، روی کاهش بیشتر قیمتها شرطبندی میکنند. براساس اطلاعات یورونکست، صندوقهای سرمایهگذاری در هفته منتهی به ۲۱ نوامبر، بیش از ۲۸۰ هزار موقعیت فروش جدید در قراردادهای آتی گندم نانوایی ایجاد کرده است و حجم فروش خالص خود را افزایش دادهاند، که نشاندهنده انتظار آنها برای افت بیشتر قیمتهاست.
برای تولیدکنندگان بریتانیایی، این سقوط قیمتها بسیار سنگین بوده است. قیمت گندم اکنون فقط کمی بیش از نصف سطحی است که در سال ۲۰۲۲، پس از حمله روسیه به اوکراین، ثبت شد. با این حال هزینههای کود، سوخت و ماشینآلات که در دوران شوک انرژی بالا رفت تقریبا هیچ نوع کاهش قابلتوجهی نداشته است. اوله هانسن، رئیس استراتژی کالا در بانک ساکسو، میگوید: وضعیت برای کشاورزان اروپایی اصلا خوب نیست. به گفته او، فاصله زیادی وجود دارد بین محصول ارزانی که از مزرعه خارج میشود و قیمت نانی که در فروشگاه به دست مشتری میرسد. از سوی دیگر، هرچند برداشت پیشرو در نورفک امیدوارکننده به نظر میرسد، عملکرد گندم بریتانیا در برداشت امسال بهدلیل بارانهای شدید زمستان گذشته کاهش یافت. اما چون بازارهای جهانی بهخوبی تامین شدهاند، این کاهش عرضه داخلی باعث افزایش قیمت نمیشود.
توفان تمامعیار
نیک هود، شریک تجاری بریسی، میگوید: «این یک توفان کامل است: هم عملکرد پایین، هم قیمت پایین.» او که در حال ادغام کسبوکارشان با یک گروه دیگر برای کاهش هزینههای ثابت است، اضافه میکند: «در بخش کشتزار، تقریبا همهجا با حاشیه سود منفی روبهرو هستیم.» او ادامه میدهد: «ما با آبوهوای محلی سروکار داریم، اما قیمتها در بازار جهانی تعیین میشود. انبارها نیمهپرند و ارزش آنچنانی هم ندارند.»
فشار مالی شدید باعث تغییرات گسترده در صنعت شده است. شرکت براون اند کو، بزرگترین حراجخانه تخصصی کشاورزی بریتانیا، گزارش میدهد که تعداد ماشینآلات کشاورزی عرضهشده برای فروش بهشدت افزایش یافته است. سایمن ورماوث، شریک این شرکت، میگوید: «دیگر سخت شده روزی از هفته را پیدا کنید که حراج برگزار نشود. هرگز تقویم تا این حد شلوغ نبوده است.» در همین حال، با وجود سقوط قیمت غلات، مصرفکنندگان بریتانیایی کاهش قابلتوجهی در قیمت نان یا دیگر محصولات پختهشده مشاهده نمیکنند. دلیل این امر آن است که ماده خام تنها بخش کوچکی از قیمت نهایی را تشکیل میدهد. بر اساس محاسبات فایننشالتایمز و پژوهشهای هیات توسعه کشاورزی و باغبانی، در یک قرص نان ۱.۵۰پوندی سهم گندم فقط بین ۱۶.۵ تا ۲۲.۵پنس است. در مجموع، هزینه انرژی، بستهبندی، حملونقل، فرآوری و حاشیه سود خردهفروشی عوامل اصلی تعیینکننده قیمت نهایی برای مصرفکننده هستند.
تورم سالانه مواد غذایی در بریتانیا در ماه اکتبر به ۴.۹درصد رسیده که نسبت به ۴.۵درصد در سپتامبر افزایش داشته است. دلیل اصلی این رشد، گرانی پنج محصول کلیدی یعنی گوشت گاو، کره، شیر، قهوه و کاکائو است که بهدلیل کمبود جهانی، با افزایش قیمت روبهرو شدهاند. ورماوث میگوید: «وقتی قیمت گوشت بالا میرود، قیمت غلات پایین میآید.» او توضیح میدهد: «قیمت گوشت گاو خوب است؛ اما اگر فقط زراعتکار باشید و آب کافی برای کشت محصولات پربازده نداشته باشید، فشار این روزها واقعا سنگین است.»
آن سوی کانال مانش نیز شرایط بهتر نیست. کشاورزان فرانسوی اوضاع را به همان اندازه وخیم میدانند. در فرانسه، جایی که چغندر قند محصولی حیاتی است، تولیدکنندگان میگویند این صنعت با تهدیدی جدی روبهرو شده، زیرا قیمت جهانی شکر در سال گذشته تقریبا ۵۰ درصد سقوط کرده است. براساس این گزارش، تیموته ماسون، از اتحادیه تولیدکنندگان چغندر فرانسه، میگوید: «وضعیت بسیار جدی است. کشاورزان زیر قیمت تمامشده تولید میکنند. شاید بتوان یک سال دوام آورد، اما چند سال نه.»
او در ادامه توضیح میدهد که اعطای امتیازات تجاری به کشورهایی مانند آفریقای جنوبی، اعضای مرکوسور در آمریکای جنوبی و صادرکنندگان سنتی نیشکر، عرضه شکر را در بازاری که مصرف اروپاییها در آن ثابت یا رو به کاهش است، افزایش داده است. نتیجه این فشار، تعطیلی کارخانهها بوده است؛ بهطوری که از پایان نظام سهمیهبندی شکر اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ تاکنون شش کارخانه در فرانسه بسته شده و اگر قیمتها تا ۲۰۲۶ بهبود پیدا نکنند، تعطیلیهای بیشتری در راه خواهد بود.
گیوم گاندون، کشاورز فرانسوی با حدود ۷۰ هکتار زمین چغندر، این وضعیت را «یک بحران واقعی» توصیف میکند. او میگوید کشاورزان اکنون «با ضرر تولید میکنند»، زیرا پس از ۲۰۲۲ هزینهها بالا رفته و عملکرد محصول پایین آمده است. او اضافه میکند: در ده سال گذشته، هر هکتار از مزرعهاش ۹ تن از عملکرد خود را از دست داده است، که نتیجه سختگیرانهتر شدن قوانین آفتکشها در اتحادیه اروپا بوده است. در همین حال، واردات شکر نیشکر از کشورهایی مثل برزیل و هند با قیمتهای بسیار پایین، رقابت را غیرممکن کرده است. او هشدار میدهد اگر قیمتها بهزودی بهتر نشوند، این بخش کاملا فرو خواهد پاشید.
وضعیت وحشت
یک تاجر باسابقه شکر نیز گفت: «تمام صنعت شکر در وضعیت وحشت قرار دارد. شرکتهای شکر در حال از دست دادن پول هستند. برای همین از کشاورزان تقاضا میکنند کمکشان کنند و دیگر چغندر نکارند.» او افزود که نهتنها عرضه شکر افزایش یافته است، بلکه تقاضا هم کاهش پیدا کرده است؛ زیرا اروپاییها کمکم از خوردن خوراکیهای شیرین فاصله میگیرند، محصولاتی که روزبهروز ناسالمتر تلقی میشوند.
تولیدکنندگان در دو سوی کانال مانش بر یک مشکل ساختاری تاکید میکنند: استانداردهای بالای زیستمحیطی و کارگری در اروپا هرچند از نظر سیاسی محبوب است اما هزینه تولید را نسبت به کشورهای بزرگ صادرکننده بهطور محسوسی بالا میبرد. در برزیل و هند، کشت نیشکر از اقلیم مناسب، مزارع بزرگ و یکپارچه و مقررات آسانتر درباره آفتکشها و نیروی کار بهرهمند است. ماسون میگوید: «اگر بازار را کاملا به روی برزیل باز کنید، میتوانید با خیال راحت بخش چغندر اروپا را تعطیل کنید. ما هیچوقت نمیتوانیم با آن سطح از هزینه رقابت کنیم.»
کشاورزان غلات بریتانیایی نیز بر همین نکته تاکید دارند. پس از خروج از اتحادیه اروپا، پرداختهای پایه که زمانی درآمدها را تثبیت میکرد، تقریبا بهطور کامل در انگلستان حذف شده است و جای خود را به پرداختهایی برای بهبود محیطزیست یا رفاه حیوانات داده است. اما در اسکاتلند، ولز و اتحادیه اروپا همچنان حمایتهای قابلتوجهی بر اساس مساحت زمین پرداخت میشود. بریسی میگوید: «زمین بازی برابر مدتهاست از بین رفته است. ما در مذاکرات برگزیت بهترین متحد خودمان یعنی فرانسویها را از دست دادیم و حالا تنها ماندهایم.» یکی دیگر از فشارها بر بخش کشاورزی بریتانیا، تغییرات برنامهریزیشده در معافیت مالیات بر ارث مزارع است. از آوریل ۲۰۲۶، تنها یکمیلیون پوند نخست از داراییهای کشاورزی یا تجاری از مالیات معاف خواهد بود و باقی عملا با نرخ ۲۰ درصد مالیات روبهرو میشود.
مشاوران میگویند این تغییر، در بخشهایی که عمدتا خانوادگی اداره میشوند، بر برنامهریزی جانشینی تاثیر گذاشته است. در شرایطی که درآمدها تحت فشار است و بسیاری از جوانان تمایلی به ادامه کار کشاورزی ندارند، چشمانداز ایجاد بدهی ناشی از این مالیات، برخی مالکان مسنتر را به تجمیع، بازسازی یا حتی فروش زمین سوق داده است. هود با نگرانی میگوید: «وقتی کشاورزان میروند، دانش و تجربه هم با آنها میرود. همین موضوع مرا نگران میکند.»
